بررسی سیر تحولات نخست شهری و نظام شهری منطقه زاگرس(1385-1355)

نظام شهری و شهرنشینی در ایران متاثر از صنعتی شدن غرب و رواج الگوی توسعه برون‌زا و همزمان با از میان رفتن نظام مبتنی بر زمین و کشاورزی دچار تحول و دگرگونی عمیقی شد. ویژگی بارز این تحول  توسعه متمرکز بر شهرها، مهاجرت فزاینده سلسله مراتبی از روستاها و شهرها کوچک به شهرهای بزرگ بود که دگرگونی تدریجی الگوی سنتی سلسله مراتب سکونتگاه‌ها و به هم خوردن توزیع جمعیتی در کشور شد. منطقه زاگرس با پنج استان در غرب ایران نیز که دارای سابقه کهن شهرنشینی و تراکم بالای جمعیتی است، از این دگرگونی مستثنی نبوده و تحول چشمگیری را در چند و چون پراکنش سکونتگاه‌های انسانی تجربه کرده است. هدف از این پژوهش بررسی نظام شهری این منطقه از کشور می‌باشد و با استفاده از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی انجام گرفته و برای جمع‌آوری داده‌ها از منابع کتابخانه‌ای و داده‌های سرشماری‌های رسمی کشور استفاده شده است. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد که در منطقه زاگرس با وجود رشد تعداد و اندازه شهرها در تمامی استانها، پدیده نخست شهری وجود ندارد و تعادل در بیشتر دوره‌های سرشماری در شبکه شهری وجود داشته است، به گونه ای که شاخص نخست شهری از 0.171 به 0.178 رسیده است. همچنین شاخص عدم تمرکز منطقه از 0.765 در سال 1335 به 0.750 در سال 1385 رسیده که نشان می‌دهد که در مجموع به میزان تمرکز در منطقه اضافه شده است، هر چند تا سال 1375 از تمرکز شهری منطقه کاسته شده است